Trainingsstick

Wendy Bleekemolen

Een trainingsstick is een controversieel hulpmiddel in de NH-wereld. Het zou de zweep te erg benaderen, maar Wendy wendt deze tool aan voor veiligheid en zelfs vriendelijkheid naar het paard toe.

Het valt Wendy al langer op, dat ondanks haar raadgevingen, veel mensen geen trainingsstick en lange touwen kopen. “Het gaat niet over de prijs, want veel mensen hebben al een fortuin aan hulpmiddelen gespendeerd,” vertelt de NH-trainster. “Dat waren weliswaar hulpmiddelen om het paard mee in te snoeren, in plaats van het ruimte te geven.” Nieuw materiaal is natuurlijk altijd vreemd, maar een trainingsstick is volgens Wendy echt een super middel om het paard ruimte te bieden voor zijn eigen taal en instinctief gedrag. “Doordat je met een trainingsstick werkt, kan jij op afstand hem aanraken en hij kan dingen terugzeggen. Hij kan stampen en bijten, want jij staat toch ver weg. Zou je dat met je hand doen, kan je dat nooit waarmaken.” Je zou je moeten terugtrekken waarmee je je lagere rang zou aanduiden of doordoen, maar met risico je arm kwijt te zijn.

Ruimte

De tegenstanders stellen dat je alles met je handen moet doen, zonder teveel hulpmiddelen. Maar volgens Wendy plaatst werken zonder stick je in gevarenzones en kan je jouw paard niet laten uitspreken dat is oneerlijk tegenover je paard. “En je mag ook niet het gevoel hebben dat een trainingsstick enkel voor beginners is, het is gewoon een heel slimme tool.” Een trainingsstick is een verlengstuk van je arm. Je kan er je paard op allerlei plaatsen mee aanraken op een veilige afstand. “De stick is van fiberglas en nauwelijks buigzaam, dus niet zoals een traditionele zweep. Hij buigt niet door. Hierdoor heb je meer gevoel, net zoals je hem met je handen zou aanraken. Het principe van de vertrouwen-respect-test is de aanraking. Kan ik mijn paard overal aanraken zonder dat hij ofwel angstig van mij wordt of dominant?” Je raakt hem aan de neus, de oren, tot je helemaal naar achter toe werkt aan de geslachtsdelen onder de staart. “Of dat nu niet lukt uit dominantie of angst, de stick geeft jou de ruimte om vol te houden,” legt Wendy uit. “We gaan ervan uit dat ons paard ons overal moet accepteren. Voor de relatie, maar ook voor praktische zaken. Jij moet gewoon onder de staart kunnen, want als je een keer een temperatuur zal nemen, moet hij dat gewoon vinden en geeft dat ook minder stress en trauma als je dat doet. Accepteert hij het niet, zou het om pijn, angst of dominantie kunnen gaan. Dan is het aan ons om uit te zoeken waarom we niet bij dat paard mogen en hoe reageren we daarop?” De afstand die je door middel van de stick krijgt, geeft jou veiligheid. Test gerust uit hoe je paard reageert, want de stick biedt hier de ruimte voor, zeker in combinatie met je vier meter touw.

Drukpunten

Een trainingsstick is gemaakt uit fiberglas om goede drukpunten te kunnen geven. Wanneer je paard leert wijken voor druk, kan je met een stick een constant opbouwende druk uitoefenen. Een zweep zou al snel doorbuigen. “Ga bijvoorbeeld voor je paard staan en doe de stick op de borst, maak je groot en geef aan dat hij moet wijken voor die druk. Een gewone zweep zou hier al doorbuigen. Waarom niet met de hand? Als we uiteindelijk zeggen dat het paard ons vertrouwt en niet dominant is en je hem overal zal aanraken met je hand en tegen de borst aanduwt voor een drukpunt, ben je eigenlijk een spel aan het spelen. Als hij jou dan wil imponeren en eens gaat klauwen of bijten in je arm, zal je ofwel moeten terugtrekken of naar een hardere fase overgaan. In de stick kunnen ze echter bijten en vastpakken. Je kan dus gewoon blijven staan en tonen dat je niet bent geïmponeerd.”

Je paard zal op zijn beurt onder de indruk zijn en een stap naar achter plaatsen. Op dat moment krijg je natuurlijk respect, geeft hij zijn rang af en win jij het spel. Hij ziet de stick als een verlengde van jou. Hij beredeneert niet dat jij geen pijn voelt. “In zijn beleefwereld is hij in jou aan het bijten en jij wijkt niet,” legt Wendy uit. “Je paard zal inschatten dat jij wel erg hoog in rang moet zijn, want hij krijgt je niet weg ook al klauwt hij naar je.”

Volgens Wendy moet je je geen vragen stellen bij het feit dat je paard je wil bijten. “In principe, als jij je basisoefeningen goed onder de knie hebt, heb je al genoeg respect van je paard en zijn dat al genoeg speelmomenten. Laten uitspelen is beter dan te zeggen van ok, je mag niet met een mens spelen, je mag niet communiceren dus slik het maar in. Op een gegeven moment stoppen die daar ook mee. Dan weten ze dat ze er niet mee wegkomen. Dat is net hetzelfde in de kudde. Het maakt dus niet uit. Ze mogen erin bijten, ernaar klauwen en alles uitproberen wat ze willen.”

De drukpunten zijn op de borst, hals, schouder en om de voor- en achterhand te verzetten. “Het is belangrijk dat je goed nadenkt, dat als je gaat duwen met je stick, je eerst in houding komt en je paard die houding kan lezen. En niet heel hard duwen, anders zal je altijd hard moeten duwen. Je moet het paard altijd eerst een stap één geven. Je gaat eerst op de haren duwen, dan op de huid, daarna op de spieren en uiteindelijk zit je op het bot. Dat is eigenlijk je fase vier, daar blijf je druk houden. Je hebt dan paarden die ervoor kiezen om er tegenaan te leunen en kijken hoelang jij het spelletje volhoudt. Dan kan jij ook gewoon blijven volhouden, net zolang tot hij een stap verzet. Stapt hij naar de verkeerde kant, dan blijf je druk aanhouden, want hij heeft een verkeerd antwoord gegeven. Wil je hem achterwaarts en hij gaat zijwaarts, dan moet je niet lossen.” Zo licht als je begint zo licht ga jij jouw paard maken!

Daarnaast heb je nog paarden die weigeren in te gaan op fase vier, maar in jou bijten. Laat ze bijten. “Je hebt ook paarden die ineens steigeren. Laat ze neerkomen en zet die stick onmiddellijk terug op zijn plaats. Probeer jezelf niet te verplaatsen. Steigert hij, hou dan je stick omhoog om je af te schermen en zet de stick terug als hij neerkomt.”

Touwtje

Aan de stick hangt ook een touwtje die je stick nog langer maakt en komt zeker van pas als je met een zeven meter touw begint te werken. Je kan dan wel een zweep effect krijgen, maar het is niet de bedoeling dat je je paard daarmee in eerste instantie zal raken. Het is de bedoeling dat je hem motiveert, maar in een laatste fase zou je hem kunnen gebruiken als een beet of een stamp. “Maar dat moet wel heel duidelijk zijn in je lichaamstaal, dat dat paard echt duidelijk kon lezen van oh-oh, ik heb nog maar vier seconden, want dit of dit gaat er komen,” stipuleert Wendy.

“Het touwtje kan je er ook afhalen en er allerlei oefeningen mee doen. Bijvoorbeeld bitgewenning. Je doet het touwtje in zijn mond en dan kan het paard erop kauwen. Je leert hem op een gegeven moment te stoppen met kauwen en het te accepteren. Dan haal ik het terug uit je mond. De voorgaande stappen zijn natuurlijk eerst met de vinger in de mond, strelen over de tong en het gehemelte. Dat ze daar niet helemaal freaky op zijn en het proberen uit te werken.”

Wat je er nog mee kan doen, zijn de eindjes aan elkaar knopen en als nekring gebruiken. Dat is natuurlijk niet aan te raden als je dat nog nooit hebt gedaan of als je nog nooit zonder iets hebt gereden. Als je uiteindelijk je paard goed kan sturen op je benen en zit, kan je het touw nog gebruiken om te kijken of je paard nog reageert als hij enkel iets rond zijn nek heeft.

Carrot stick

De trainingsstick kende zijn doorbraak als de carrot stick van Parelli. Ook Monty Roberts gebruikte al zo’n stick met een handje eraan vastgemaakt. “Sowieso was het in Amerika al heel gebruikelijk om een verlengstuk te gebruiken om je paard meer ruimte aan te bieden,” vertelt Wendy.

Basis

“In het begin, als je een paard uit een wei haalt, is het al heel handig dat je die stick mee hebt. Want als je last hebt van andere paarden, kan je je eigen ruimte afschermen. Je kan dus paarden wegjagen. Dat heeft als functie dat je jouw paard laat zien dat die paarden niet tot jouw kudde behoren, maar alleen hem nodig hebt. Als je jouw paard leidt, kan je hem weer voor dezelfde functie gebruiken. Je kan je paard ermee uit je ruimte houden door de stick achter je heen en weer te zwaaien. Als je paard er dan tegenkomt, dan was hij al te dicht. Dit is zeker heel fijn voor mensen die het gevoel hebben dat als ze hem niet kunnen zien, hun paard straks misschien straks in hun nek zit.”

Dit zijn allemaal ruimte oefeningen naar vertrouwen toe. Je kan bijvoorbeeld ook het touwtje rond de benen draaien en er terug aftrekken, zodat ze leren niet te panikeren als er iets rond hun benen komt te zitten. Als je verschillende oefeningen met je paard kan, heb je een heel ander paard. “De lichaamshouding is goed ontspannen, de stick is mijn staart en ik ga er wat mee naar de vliegen meppen. Je paard moet lezen dat hij helemaal niets hoeft te doen, want de mens staat ontspannen. We hebben de oren naar voor en die is gewoon wat met de stick aan het spelen. De eerste reactie zal veelal zijn dat ze weg zijn,” lacht Wendy. “En dan is het belangrijk dat als hij schrikt, je met hem meegaat en gewoon door blijft gaan en dezelfde beweging doordoet. Veel mensen stoppen en dan leer je dat paard dat als hij schrikt, we stoppen. Al loopt hij heel de piste door, blijf hem gewoon volgen en de beweging aanhouden.”

“Vertrekt hij op een cirkel, wat ook vaak gebeurt, want ze denken de stick gaat omhoog: ik word gelongeerd. Dan laat je die op de cirkel gaan en hou je dezelfde beweging aan.”

In principe kan je best elk paard dat je nieuw in handen krijgt, eerst helemaal aftasten met de trainingsstick. Je kan het vertrouwensspel nog uitbreiden met een plastic zakje. En dan begin je opnieuw. Je laat je paard eerst snuffelen, kijken of je naar de schouder toe kan enzovoort. Dikwijls lopen ze dan al weg, moet je rustig volgen. Stopt hij, haal je de plastic zak onmiddellijk weg. Is hij de zak gewoon, kan je er een vuilniszak aan hangen. Ter voorbereiding om er een zeil over te leggen.

“Als je vergevorderd bent, kan je je trainingsstick gebruiken om subtiele hints te geven, als aanmoediging. Als je er bijvoorbeeld naast loopt en vraagt om sneller te wandelen, maar ze volgen niet, kan je nog wat meer power bijgeven. Maar op een gegeven moment kan je in principe die trainingsstick helemaal weglaten,” stelt Wendy.

Niet te bruut

In tegenstelling tot de zweep is het niet de bedoeling dat je je paard gaat slaan met de stick. Wat je wel mag doen met de stick is je ruimte afschermen door hem heen en weer te zwaaien. Kiest je paard er dan voor om toch in jouw ruimte te komen, krijgt hij de stick tegen zich aan. “Dat komt natuurlijk niet even vriendelijk over. Maar uiteindelijk springt hij op dat moment toch zelf in jouw ruimte en jij was daar net aan het bewegen. Let wel dat je emotieloos reageert. Niet kwaad staan zwiepen.”

Een uitzondering hierop is als je in gevaar verkeert. Met een hysterisch, paniekerig paard dat echt bovenop je dreigt te springen, mag jij hard met je stick je eigen ruimte verdedigen.

Let dus vooral op dat je de stick niet te emotioneel hanteert. Het paard zou dan ook bang kunnen worden. “Dan leest hij je ook niet meer als een ander paard, maar dan word jij ineens een jager met een wapen die achter hem aankomt. Dat is niet de bedoeling, maar wel dat je het gebruikt als een middel die jou veiligheid biedt en dat het paard de ruimte krijgt om te reageren.” Je moet dus goed opletten dat als jij het gevoel hebt dat je je stick hebt gebruikt als een ‘hengst’ en je paard deed iets extra, dat je vertrouwensband nog altijd in orde is. Is je paard bang geworden, kan je hem nog aanraken met de stick of leest hij onmiddellijk dat hij er zelf om had gevraagd? “Normaal als je een dominant paard hebt, ga je de reactie krijgen ‘ja, ik kan jou wel lezen hoor, je hebt je oortjes naar voor en ik moet niet bang zijn’. Wat er ook kan gebeuren is dat een paard niet versnelt omdat hij het niet begrijpt. Dat kan oneerlijk overkomen, want hij begrijpt niet wat je wil. Hij krijgt een waarschuwing, leest het niet en dan krijgt hij ineens een beet. Hij schiet vooruit en doordat jij dan alle druk weghaalt, beloon je hem eigenlijk. Je haalt hem terug naar binnen en je maakt het terug goed. Je hebt laten zien dat hij niet van je moet schrikken.”

En zo gaat je paard lezen. De oefening doe je wel onmiddellijk opnieuw. “Als je je stick gebruikt voor respect, doe je daarna een oefening van vertrouwen. Als je hem alleen zou gebruiken voor respect, gaat het mis met de stick,” legt Wendy uit. Maar ook: “Doordat ze zo zijn geschrokken, zal het paard beter opletten en sneller lezen. En dikwijls als je ze naar binnen haalt en je komt met de stick, lopen ze weer alle kanten uit. Op een gegeven moment beseffen ze dat ze echter voor niets aan het vluchten zijn.”

Je kan de stick overal gebruiken, ook op de poetsplaats. “Ik heb een paard die niet wil wijken en dreigt te trappen. Je kan dan ter plaatse een drukpunt zetten en je arm vervangen door de trainingsstick,” stelt Wendy. “Zelfs al ken je het paard niet, kijk eerst of je hem kan borstelen met je trainingsstick en dan pas met je arm en borstel.”

Ook kinderen

Ook voor kinderen is een trainingsstick erg belangrijk. Het geeft niet alleen ruimte naar voor toe, maar ze worden ook groter door een stick. “Een volwassene kan nog zijn arm in de lucht gooien om een paard te stoppen, maar een kind wordt dan maar zo groot als een volwassene,” gaat Wendy verder. “Uiteindelijk als je de neus wegdrijft, drijf je ook het paard weg. Een kind kan nooit genoeg kracht zetten op de borst om een paard weg te duwen, maar als je die neus met je stick weg kan duwen, volgt dat paard vanzelf.”